Αθανασία Παππά – Επισκέπτρια Υγείας, Διευθύντρια Κοινωνικού Έργου Φιλανθρωπικού Ιδρύματος Δημητρίου και Μπλανς Λαμπροπούλου, Πρόεδρος Ελληνικής Εταιρείας Εμμηνόπαυσης (ΕΛ.ΕΤ.ΕΜ.)
Η ρευματοειδής αρθρίτιδα (ΡΑ) είναι μια χρόνια αυτοάνοση νόσος που επηρεάζει τις αρθρώσεις και προκαλεί φλεγμονή, πόνο, και δυσκαμψία. Για μια γυναίκα στη μέση ηλικία, η ζωή με ΡΑ μπορεί να επηρεαστεί σε διάφορα επίπεδα:
- Σωματική επίδραση
– Πόνος και δυσκαμψία: Η ΡΑ προκαλεί χρόνιο πόνο στις αρθρώσεις, ειδικά στα χέρια, στα γόνατα, και στους αστραγάλους, περιορίζοντας την κινητικότητα και κάποιες φορές τις καθημερινές δραστηριότητες.
– Κόπωση: Η επίμονη φλεγμονή και το άγχος από τον συνεχή πόνο μπορούν να προκαλέσουν έντονη κόπωση.
– Μείωση κινητικότητας: Σταδιακά, η νόσος μπορεί να μειώσει την ικανότητα για βάδισμα, εργασία ή συμμετοχή σε σωματικές δραστηριότητες λόγω της φθοράς των αρθρώσεων.
- Ψυχολογική επίδραση
– Κατάθλιψη και άγχος: Η χρόνια ασθένεια, ο πόνος και οι περιορισμοί στην κινητικότητα μπορεί να οδηγήσουν σε κατάθλιψη και άγχος.
– Μειωμένη αυτοπεποίθηση: Λόγω των αλλαγών στην καθημερινή ικανότητα ή στην εμφάνιση, όπως παραμορφώσεις στις αρθρώσεις, μπορεί να επηρεαστεί η αυτοεικόνα.
- Κοινωνική και επαγγελματική ζωή
– Περιορισμοί στην εργασία: Ειδικά αν η γυναίκα ασκεί επαγγέλματα που απαιτούν σωματική δραστηριότητα, μπορεί να δυσκολεύεται να παραμείνει παραγωγική. Ακόμα και η καθημερινή εργασία σε γραφείο μπορεί να γίνει δύσκολη.
– **Κοινωνικές σχέσεις**: Η μείωση της ενέργειας και η δυσκολία στην κίνηση μπορεί να οδηγήσουν σε περιορισμό των κοινωνικών δραστηριοτήτων και απομόνωση.
- Οικογενειακή ζωή
– Οικογενειακή υποστήριξη: Η οικογένεια συχνά αναλαμβάνει ρόλους φροντίδας, κάτι που μπορεί να δημιουργήσει πρόσθετο στρες στις σχέσεις.
– **Αλλαγές στον τρόπο ζωής**: Μια γυναίκα μπορεί να χρειάζεται βοήθεια σε καθημερινές δραστηριότητες, όπως το ντύσιμο ή οι οικιακές εργασίες, κάτι που αλλάζει τη δυναμική στο σπίτι.
- Αντιμετώπιση και θεραπεία
– Φαρμακευτική αγωγή: Οι θεραπείες, όπως τα αντιρευματικά φάρμακα και τα βιολογικά προϊόντα, βοηθούν στον έλεγχο των συμπτωμάτων, αλλά ενδέχεται να έχουν παρενέργειες.
– Φυσικοθεραπεία και άσκηση: Η τακτική άσκηση και φυσικοθεραπεία είναι απαραίτητες για τη διατήρηση της κινητικότητας, αλλά μπορεί να είναι κουραστικές ή επώδυνες.
– Διατροφή και αλλαγές στον τρόπο ζωής: Μια ισορροπημένη διατροφή, η αποφυγή του στρες και η υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής μπορούν να βοηθήσουν στη διαχείριση των συμπτωμάτων.
Η εμμηνόπαυση μπορεί να έχει πρόσθετες επιπτώσεις σε γυναίκες με χρόνια νοσήματα. Η αλληλεπίδραση μεταξύ της εμμηνόπαυσης και των χρόνιων παθήσεων μπορεί να είναι πολύπλοκη και να απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή.
Η είσοδος μιας γυναίκας με ρευματοειδή αρθρίτιδα (ΡΑ) στην εμμηνόπαυση μπορεί να φέρει πρόσθετες προκλήσεις και αλλαγές στη διαχείριση της ασθένειας. Η εμμηνόπαυση χαρακτηρίζεται από μείωση των επιπέδων των οιστρογόνων, και αυτή η ορμονική αλλαγή μπορεί να επηρεάσει την πορεία της ρευματοειδούς αρθρίτιδας και τη γενική υγεία της γυναίκας.
- Επιπτώσεις της εμμηνόπαυσης στην πορεία της ρευματοειδούς αρθρίτιδας
– Αύξηση της φλεγμονής: Η μείωση των οιστρογόνων κατά την εμμηνόπαυση συνδέεται με την επιδείνωση των φλεγμονών, καθώς τα οιστρογόνα έχουν αντιφλεγμονώδη δράση. Έτσι, η ρευματοειδής αρθρίτιδα μπορεί να παρουσιάσει επιδείνωση στα συμπτώματα, όπως πιο έντονος πόνος, δυσκαμψία και πρήξιμο στις αρθρώσεις.
– Εξάρσεις της νόσου: Πολλές γυναίκες αναφέρουν πιο συχνές ή έντονες εξάρσεις της ΡΑ κατά την περίοδο της εμμηνόπαυσης, κάνοντάς την περίοδο αυτή πιο απαιτητική από πλευράς διαχείρισης της νόσου.
- Οστική υγεία και κίνδυνος οστεοπόρωσης
– Απώλεια οστικής μάζας: Η μείωση των οιστρογόνων επιταχύνει την απώλεια οστικής μάζας, αυξάνοντας τον κίνδυνο οστεοπόρωσης. Οι γυναίκες με ΡΑ είναι ήδη πιο επιρρεπείς στην οστεοπόρωση λόγω της μακροχρόνιας φλεγμονής και πιθανής χρήσης κορτικοστεροειδών, τα οποία μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά την υγεία των οστών.
– Αυξημένος κίνδυνος καταγμάτων: Η συνδυασμένη επίδραση της οστεοπόρωσης και της δυσκαμψίας από τη ΡΑ μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο πτώσεων και καταγμάτων, ειδικά στους καρπούς, τη σπονδυλική στήλη και τους γοφούς.
- Κόπωση και αίσθημα αδυναμίας
– Αυξημένη κόπωση: Η εμμηνόπαυση συχνά συνοδεύεται από αίσθημα έντονης κόπωσης και αδυναμίας, κάτι που επιδεινώνει την κόπωση που βιώνουν οι γυναίκες με ΡΑ λόγω της φλεγμονής και του χρόνιου πόνου.
– Διαταραχές ύπνου: Τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης, όπως οι εξάψεις και οι νυχτερινές εφιδρώσεις, μπορεί να διαταράξουν τον ύπνο, ο οποίος είναι ήδη επηρεασμένος από τον πόνο της ΡΑ.
- Αλλαγές στην ψυχολογική κατάσταση
– Κατάθλιψη και άγχος: Οι ορμονικές αλλαγές κατά την εμμηνόπαυση, σε συνδυασμό με τα χρόνια συμπτώματα της ΡΑ, μπορεί να αυξήσουν την πιθανότητα για συναισθηματικά προβλήματα όπως κατάθλιψη και άγχος.
– Μείωση αυτοεκτίμησης: Τα σωματικά συμπτώματα και οι αλλαγές στην εμφάνιση από τη ΡΑ και την εμμηνόπαυση (π.χ. αύξηση βάρους, αλλαγές στο σώμα) μπορούν να επηρεάσουν την αυτοεκτίμηση της γυναίκας.
- Διαχείριση και θεραπεία
– Ορμονική θεραπεία: Η θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης (HRT) μπορεί να προσφέρει ανακούφιση από τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης, όπως οι εξάψεις και η απώλεια οστικής μάζας. Ωστόσο, δεν είναι κατάλληλη για όλες τις γυναίκες, και πρέπει να αξιολογείται προσεκτικά από το γιατρό λόγω πιθανών κινδύνων.
– Προσαρμογή φαρμακευτικής αγωγής: Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να χρειαστεί προσαρμογή της φαρμακευτικής αγωγής για τη ΡΑ λόγω των νέων αναγκών του σώματος. Οι αντιρευματικές θεραπείες μπορεί να επηρεάζουν την οστική υγεία, και η λήψη συμπληρωμάτων ασβεστίου και βιταμίνης D είναι σημαντική.
– Άσκηση και φυσικοθεραπεία: Η τακτική ήπια άσκηση, όπως το περπάτημα και οι ασκήσεις ενδυνάμωσης, είναι απαραίτητες για τη διατήρηση της οστικής υγείας και την πρόληψη της απώλειας κινητικότητας.
- Σωματικές και ορμονικές αλλαγές
– Αύξηση σωματικού βάρους: Κατά την εμμηνόπαυση, πολλές γυναίκες παρατηρούν αύξηση βάρους, κάτι που μπορεί να επιδεινώσει τα συμπτώματα της ΡΑ, καθώς αυξάνεται η πίεση στις αρθρώσεις.
– Μείωση μυϊκής μάζας: Η απώλεια μυϊκής μάζας μπορεί να επιδεινώσει τη μυοσκελετική αδυναμία και να επηρεάσει την κινητικότητα και τη σωματική δύναμη της γυναίκας.
Συμπέρασμα:
Η εμμηνόπαυση επιδεινώνει συχνά τα συμπτώματα της ρευματοειδούς αρθρίτιδας, αυξάνοντας τη φλεγμονή, την κόπωση και τον κίνδυνο οστεοπόρωσης. Η συνδυασμένη επίδραση της εμμηνόπαυσης και της ΡΑ απαιτεί μια ολιστική προσέγγιση στη φροντίδα, με έμφαση στη διατήρηση της οστικής υγείας, τη σωστή διαχείριση της φλεγμονής και την υποστήριξη της ψυχολογικής ευεξίας της γυναίκας. Η συνεργασία με ρευματολόγο και γυναικολόγο είναι ζωτικής σημασίας για την αποτελεσματική διαχείριση αυτής της φάσης της ζωής.